• Home ›
• Nieuws ›
• Afscheidswens Erika Diender: van sjoelbak naar grenzeloos leren

Geplaatst op 15 september 2022

Vandaag neemt Erika Diender afscheid van Quadraam. Acht jaar lang was ze onderdeel van het College van Bestuur; de laatste vijf jaar als voorzitter. Per 1 oktober versterkt ze het CvB van Hogeschool Windesheim. Een gesprek over gras, Teflon, sjoelbakken en High Tech High.

De lerende organisatie speelt een belangrijke rol in de onderwijsvisie van Quadraam. Wat is voor jou de meest waardevolle les geweest?
“Dat gras niet harder gaat groeien als je er aan trekt. In het verleden ging ik nogal eens te snel. Dan was ik ergens super-enthousiast over en nam ik meteen een besluit; vergat ik collega’s er bij te betrekken. Niet handig. Ik heb vooral geleerd om te balanceren tussen enerzijds loslaten en anderzijds het benodigde duwtje geven: zorgen voor een goede voedingsbodem, zodat het gras zijn eigen weg omhoog vindt. Ook heb ik ervaren dat je pas echt kunt leidinggeven als je je collega’s goed kent; als je weet wat iemands drijfveren zijn. Juist het informele, persoonlijke contact is zo belangrijk. Daarom ben ik voorstander van werken in kleinere teams: als medewerker heb je recht op aandacht en feedback van je leidinggevende.”

Wat betekent werkgeluk voor jou?
“Voor mij persoonlijk is dat voldoening. Niet elke werkdag hoeft leuk te zijn, maar ik wil wel met een voldaan gevoel kunnen terugkijken op wat ik heb bijgedragen. Zo ben ik er trots op dat onze scholen onderling en met het Centraal Bureau veel intensiever samenwerken dan voorheen. Met behoud van eigen identiteit profiteren van elkaars kennis en kunde. Ik vind wel dat we in het onderwijs nog te weinig het gesprek voeren over werkgeluk. En dat is zó belangrijk! Ik zie teveel mensen opbranden. Dat kun je voorkomen door open en in alle eerlijkheid naar elkaar toe uit te spreken waar je gelukkig van wordt en waarvan juist niet. Soms zijn er praktische redenen waardoor mensen in een baan blijven waarvan ze eigenlijk geen energie meer krijgen. Dat is heel begrijpelijk, alleen doe je hiermee jezelf, je collega’s en uiteindelijk ook de leerlingen tekort. Ga in gesprek met je leidinggevende en zoek in een voor jou veilig traject uit waar je wél voldoening van krijgt.”

Hoe kijk jij naar het voortgezet onderwijs in Nederland?
“Ik zie het Nederlandse onderwijssysteem als een sjoelbak met zeven banen. Gaat een sjoelsteen (leerling) eenmaal door zo’n baan, zie ‘m dan nog maar eens in een andere te krijgen. Dat rigide hokjesdenken, daar moet echt wat aan veranderen. Elke school zou daar z’n eigen invulling aan moeten geven in het belang van het leerproces van leerlingen. Wat mij betreft moet ook de leeftijd waarop je als leerling keuzes moet maken veranderen; die ligt in veel Europese landen een stuk hoger. Zo geef je laatbloeiers en leerlingen met een taalachterstand een eerlijke kans.”

Hoe ziet het ideale onderwijs er uit voor jou?
“Ik raak niet uitgepraat over de High Tech High School in de Verenigde Staten. In 2017 bezocht ik deze school in San Diego samen met een aantal collega’s van Quadraam en andere VO-scholen. Leerlingen met alle opleidingsniveaus zitten er bij elkaar in de klas. Ze krijgen veelal projectmatig les, op drie levels. Niet het overbrengen van kennis staat er centraal; álles is gericht op het leerproces van het individuele kind. Tegelijkertijd is er heel veel aandacht voor gemeenschapsvorming. Zo kan een snelle leerling verdiepende lessen volgen nádat hij of zij heeft ‘geïnvesteerd in de gemeenschap’. Hoe? Bijvoorbeeld door medeleerlingen bijles te geven. Kansengelijkheid krijgt dus echt vorm, dat is zo mooi om te zien!”

Wat bereik je met de aanpak die je schetst?
“Leerlingen hebben veel respect voor elkaar. Ze snappen dat ze elkaar nodig hebben: ‘Ik ben goed in iets bedenken en ik heb jou nodig omdat jij zo goed bent in iets maken’ of andersom. Bovendien tonen cijfers aan dat deze aanpak een positief effect heeft op de onderwijsresultaten, ook voor snelle leerlingen. Voor mij echt een voorbeeld van grenzeloos leren.”

Wat heeft jou persoonlijk de afgelopen jaren het meest geraakt?
“Dat mensen, omdat je bestuurder bent, vaak al een negatief oordeel over je hebben zonder dat ze je kennen.” Lachend: “Terwijl ik meestal best blijk mee te vallen als je eenmaal met me in gesprek bent. Ik ben nu eenmaal eindverantwoordelijk voor onze organisatie: ik moet ervoor zorgen dat 1.500 collega’s brood op de plank hebben, voldoening uit hun werk kunnen halen en dat leerlingen goed onderwijs krijgen. Dat vraagt soms om impopulaire maatregelen. En dat neemt niet iedereen je in dank af. Of ik reageer inhoudelijk in de media en krijg ten onrechte als commentaar ‘ze heeft vast niet zelf voor de klas gestaan’. En ik ben geen Teflon-Erika; laat dat niet heel makkelijk van me afglijden zoals Mark Rutte dat kan. Dus ja, dat raakt me. En dat is maar goed ook, want dat maakt me ook mens.”

Per 1 oktober werk je bij Hogeschool Windesheim. Waarom deze overstap?
“Als bestuurder heb je geen vast contract; je wordt in een functie benoemd voor maximaal twee periodes van vier jaar. Als je dan, zoals ik, in je tweede termijn zit, denk je toch na over vervolgstappen. De bestuurlijke banen liggen niet voor het oprapen en ik wilde wél iets dat minstens zo leuk is als mijn huidige functie. Ik houd echt van het onderwijs: de complexiteit, de professionaliteit van de docenten en het samenwerken met goede directeuren. Dus als er dan zo’n kans voorbij komt, moet je die met beide handen grijpen. Ik vind het heel leuk dat ik voor nét weer een andere doelgroep ga werken en lever graag mijn bijdrage aan gepersonaliseerd leren, want daar geloof ik zo in. Verder is het samenwerken met externe partners op hogescholen al veel meer vanzelfsprekend; ik kijk er naar uit kennis te maken met het beroepenveld. Een heel fijne bijkomstigheid is dat ik straks op de fiets naar mijn kantoor in Zwolle kan. En ik kan weer een nieuwe regio ontdekken, want Windesheim is ook in Almere gevestigd.”

Wat zou je je opvolger willen meegeven?
“Ik zou tegen hem of haar willen zeggen: ‘Quadraam is zo’n leuke organisatie! Probeer je werkgeluk te vinden en koester de mensen die hier werken.’ En ook: ‘Ik hoop dat je echt werk gaat maken van grenzeloos leren’, maar dat is mijn persoonlijke wens. Uiteindelijk is dat natuurlijk aan hem of haar.”

Met welk gevoel verlaat je Quadraam?
“Ik heb een fantastische tijd gehad hier en ga vooral mijn collega’s heel erg missen. Ik heb hier zo fijn samengewerkt! Ook deze regio ga ik missen. Ik heb genoten van zowel de prachtige stad Arnhem, als van de Liemers en Overbetuwe met elk hun eigen, landelijke charme. Het ga jullie goed!”

« Terug naar overzicht