• Home ›
• Nieuws ›
• Met gepersonaliseerd leren toegroeien naar de brugklas

Al ruim een halve eeuw kiezen jaarlijks zo’n tweehonderd groep-8-leerlingen voor een tussenjaar bij het Brugjaar Jan Ligthart in Arnhem. Met persoonlijke aandacht en een lesrooster-op-maat groeien zij toe naar de brugklas. Sanne Rooding leidt het bevlogen twintigkoppige onderwijsteam. 

Hoe ben je terechtgekomen bij het Brugjaar Jan Ligthart?
“Toen ik zo’n drie jaar als docent op het Olympus College werkte, kwam het Brugjaar Jan Ligthart op mijn pad. Dat verhuisde toen van het Beekdal Lyceum naar onze schoollocatie. En nu – ruim tien jaar later – hebben we nog steeds onze eigen stek binnen het Olympus. Van meet af aan geeft het werk mij veel voldoening omdat de pedagogische kant van ons vak veel ruimte krijgt. Het gaat veel verder dan het overbrengen van lesstof. Dat maakt het voor mij extra boeiend.” 

Kun je iets meer vertellen over het Brugjaar Jan Ligthart?
“Het Brugjaar is in 1958 ontstaan en vernoemd naar de destijds vernieuwende pedagoog Jan Ligthart, voorstander van gepersonaliseerd leren en leren vanuit intrinsieke motivatie; leerlingen verantwoordelijk maken voor hun eigen leren. Elk jaar begeleiden we zo’n tweehonderd leerlingen in de overstap van basisschool naar middelbare school. In een kleinschalige, veilige omgeving wennen ze aan een middelbare-school-setting en werken we ondertussen (vooral) aan hun sociaal-emotionele ontwikkeling. Het gaat om een tussenjaar: na het Brugjaar stromen leerlingen door naar de brugklas.”

Op welke leerlingen richten jullie je?
“In principe is elke leerling welkom, van schooladvies vmbo-k tot en met gymnasium. Wel plannen we na aanmelding een intake in met de ouders om samen helder te krijgen of wij de leerling de gewenste ondersteuning kunnen bieden. We zien veel leerlingen die zich nog te jong of onzeker voelen voor de middelbare school. Het gaat dan vooral om het ontwikkelen van vaardigheden, zoals het plannen van het huiswerk, spreken voor een groep, het leren leren. Ook komt het voor dat leerlingen door bijvoorbeeld ziekte of andere privé omstandigheden op de basisschool een deel van de stof hebben gemist. Zij volgen dan bijvoorbeeld extra rekenlessen.” 

Hoe werkt dat dan in de praktijk als je bijvoorbeeld kijkt naar de klassenindeling?
“We werken met kleinere klassen, zodat er veel ruimte is voor individuele aandacht en praktische tips. Bij het indelen van de klassen houden we rekening met het schooladvies van de basisschool. Tegelijkertijd dagen we leerlingen individueel uit om zich optimaal te ontwikkelen. In de lessen muziek, dans, drama, gym en projectonderwijs bijvoorbeeld, spreken we verschillende vaardigheden en intelligenties aan: denken en doen! Bijkomend voordeel is, dat je daardoor ook weer beter wordt in leren. Ook organiseren we regelmatig alternatieve lesdagen rondom groepsbinding. Leerlingen maken deze week bijvoorbeeld een film over de ideale klas, ze ontwerpen en bouwen een Jan Ligthart kerstdorp en doen allerlei verbindende spellen en activiteiten.”



Hoe lukt het jullie om tweehonderd leerlingen individueel te begeleiden?
“Naast een aantal ‘gewone’ middelbare-school-vakken, zoals Nederlands en Engels, kiezen leerlingen in overleg met hun ouders dagelijkse hulplessen: tien weken lang vijf verschillende. Bijvoorbeeld les in het verbeteren van het concentratievermogen, het verminderen van faalangst of extra ondersteuning bij taal of rekenen. Deze hulplessen zijn ingebed in ons onderwijsprogramma: onze lesroosters zijn dus afgestemd op de keuzes van de leerlingen in plaats van andersom. In het team zijn de lijnen erg kort; daar helpt een dagstart goed bij. Daarnaast zijn de mentorgroepen erg klein. Leerlingen met extra ondersteuningsbehoefte krijgen nog meer begeleiding. Ter ondersteuning van de mentoren hebben we op het Brugjaar bovendien een eigen ondersteuningscoördinator. Op het moment dat we een bepaalde ontwikkeling signaleren bij een individuele leerling of in de groep, kunnen we meteen samen schakelen.” 

Wat is onderscheidend aan jullie onderwijsbenadering?
“We maken niet gebruik van één, maar van verschillende onderwijsmethodes. Op basis daarvan ontwikkelen we onze eigen lessen, afgestemd op wat leerlingen nodig hebben. Daarnaast werken we in kleine groepen met veel ruimte voor persoonlijke aandacht en praktische tips. Leerlingen leren inzicht krijgen in hun eigen ontwikkeling. Onze mentoren hebben intensief contact met leerlingen en ouders. Ook beschikken we naast een eigen ondersteuningscoördinator over een klassencoach die zich specifiek bezighoudt met groepsbinding. We besteden net wat meer dan op de middelbare school aandacht aan bijvoorbeeld Sinterklaas, Kerst en verjaardagen van leerlingen.”

En dan na een jaar... naar de middelbare school! Hoe gaat dat?
“In februari maken we voor elke Brugjaar-leerling een uitgebreide onderwijskundige rapportage. Op basis daarvan krijgt het kind opnieuw een schooladvies. Wij denken vervolgens ook mee over een middelbare school die past bij het schooladvies, het karakter en de leerstijl van de leerling. Afgelopen jaar stroomde ongeveer 1 op de 6 leerlingen door naar het Olympus College, de rest ging naar middelbare scholen in de regio. Onze mentoren hebben contact met alle middelbare scholen voor een warme overdracht van al onze leerlingen.”

Wat levert zo’n extra schooljaar leerlingen en hun ouders op?
“Je moet het echt zien als een investering om te voorkomen dat je kind op latere leeftijd vastloopt. Hoe fijn is het om in een kleinschalige setting te kunnen groeien in vaardigheden waarover je onzeker bent, zodat je daarna met meer zelfvertrouwen naar de middelbare school kunt? De winst zit echt in de rijping, in het zelfvertrouwen. En in beter weten wat je kunt en welke opleiding daarbij het beste op aansluit. Uit onderzoek blijkt dat veruit de meeste Brugjaar-leerlingen na drie jaar aangeven op de juiste plek te zitten. Ook zien we dat Brugjaar-leerlingen minder vaak doubleren op de middelbare school.”

Wat is jouw grootste drijfveer?
“Het geeft mij veel voldoening om leerlingen toe te helpen naar een passende plek in de maatschappij. Hun wereldbeeld te vergroten en onder ons dak verschillende werelden bij elkaar te brengen. Maar vooral ook: onderwijs kan niet stil blijven staan! Wij hebben een belangrijke opdracht. We kunnen alle leerlingen talenten leren ontdekken én dezelfde kansen bieden om zichzelf te ontwikkelen - ongeacht achtergrond of sociaal-economische status. Om echt voor elkaar te krijgen dat elke leerling tot zijn recht komt, is het hard nodig om kritisch naar ons onderwijs te blijven kijken.”
 
Wat zou jij doen als je het voor het zeggen had in onderwijsland?
“Starten met maatwerkdiploma's en minder nadruk leggen op cijfers, maar juist meer op (ontwikkel)mogelijkheden in de vorm van bijvoorbeeld assessments. Hiermee kunnen we de voortgang van leerlingen meer objectief monitoren en hen beter coachen om inzicht te krijgen in hun talenten en vaardigheden. Als je kinderen individueel - op hun eigen manier en tempo - mag begeleiden, wordt het lerarenvak bovendien nóg uitdagender en aantrekkelijker!”

Meer weten? www.brugjaarjanligthart.nl.

« Terug naar overzicht